سازمان ملل در سال ۱۹۸۲ شورای جهانی سالمندی را تشکیل داد و در همان سال طرحی را برای تعیین یک روز جهانی برای سالمندان ارائه داد تا اینکه در سال ۱۹۹۰ این شورا اول اکتبر را روز جهانی سالمندان تعیین کرد. به همین دلیل از تاریخ ۱۰ تا ۱۶ مهرماه جهت گرامیداشت این مناسبت، هفته سالمند نامگذاری شده است. هر ساله از طرف سازمان جهانی شعاری برای این روز تعیین میشود به عنوان مثال شعار سال۹۷، تحکیم حقوق سالمندان نام گذاری شده بود.
سالمندی دوره ای از زندگی است که از ۶۰ یا ۶۵ سالگی شروع می شود. در تعریف سالمندی نمیتوان زمان خاصی را مشخص کرد، بلکه سالمندی را میتوانیم با ویژگیهای خاصی که فرد در زمانی از زندگی خود پیدا می کند بشناسیم. دوران سالمندی زنان ممکن است تا حدی متفاوت از مردان باشد به هر حال چه مرد چه زن ممکن است با بیماریهایی همچون آلزایمر و فراموشی دوران سالمندی مواجه شوند.
معمولا سالمندی با کاهش یا افت تواناییهای جسمی، فکری، اجتماعی و… شناخته میشود. برخی از این تغییرات در جسم روی میدهد به عنوان مثال در سالمندی ۵۰درصد از سلول های قشر مخ تحلیل میرود، به خصوص نورونهای عصبی که ارتباط مستقیمی با بینایی، شنوایی و اعصاب حرکتی دارند. این تحلیل در بخش هایی از مخ که مربوط به نظم بخشی اطلاعات، قضاوت و تفکر است کمتر اتفاق می افتد.
به سبب این که قلب با نیروی کمتری پمپاژ می کند، بیماری های قلبی و عروقی نیز پیش میآید. ضعف دستگاه ایمنی هم باعث میشود سالمندان نسبت به جوانان زودتر بیمار شوند و دیرتر بهبود یابند.
از نظر اجتماعی هم سالمندان با تحولات زیادی در زندگی روبه رو می شوند. برخی از این رویدادها عبارت است از: بازنشستگی، یائسگی، سپرده شدن به خانه سالمندان به وسیله فرزندان، فوت همسر و… به هر حال مهم ترین مشکلات سالمندان که به نوعی برای اطرافیان هم مشکلاتی ایجاد می کند به خطر افتادن سلامتی و استقلال آن ها و احساس تنهایی و گاهی هم حس بی ارزشی در روابط با دیگران است.
انواع سالمندی
به نظر میرسد می توان از سه نوع سالمندی سخن گفت. یک نوع سالمندی را به عنوان «سالمندی طبیعی» میشناسیم. در این نوع از سالمندی شخص سالمند با تغییرات فکری و جسمی در حدی که از این دوره سنی انتظار می رود یعنی شامل اکثریت سالمندان می شود مواجه می شود. در نوع دیگر یعنی «سالمندی آرمانی» هدفهای زندگی، آسایش، استقلال و پیگیری اهداف شغلی همچنان در زندگی سالمند وجود دارد به طوری که سرزندگی وی محفوظ است. بالاخره «سالمندی آسیب گونه»، سالمندی است که در آن بیماریهای شدید و کاهش محسوس در عملکردهای سالمند مشاهده می شود. بنابراین باورهای ما درباره سالمندان همیشه قابل تعمیم به همه سالمندان نیست و نمی توان یک سری باورهای کلیشهای درباره همه سالمندان داشت.
هدف از نامگذاری این روز به عنوان روز سالمندان، برداشتن گامی در راستای تکریم پدران و مادران است. سالمندان امروز جوانان دیروز اند، پس بهتر است اندکی به فردای خویش نیز بیاندیشیم و سالمندان، این اندیشههای سرشار و خاموش را تکریم نماییم چرا که تکریم بزرگان مایه برکت در زندگی است.
منبع